Met de rolstoel
Door Chantal de Koeyer, rolstoelgebruiker
Aan de hand van eigen ervaringen, een aantal steden en bezienswaardigheden belicht die rolstoeltoegankelijk zijn. Vaak wordt er in reisgidsen gezegd dat een museum, gebouw, attractie, enz. rolstoeltoegankelijk is, maar dit blijkt dan toch niet zo te zijn. Dit kan voor kleine en grote teleurstellingen zorgen. Zo reden we naar de grotten van Azé die, volgens reisgidsen en werknemers daar, rolstoeltoegankelijk zouden zijn. De eerste meters waren goed te doen, maar daarna zorgde los grind en gootjes die overdwars liepen ervoor dat we niet verder konden met mijn handbewogen rolstoel. Uiteindelijk heb ik mijn geld retour gekregen. Volgens de medewerkers hadden in het verleden vaker rolstoelers de grotten bezocht. Ik hoorde achteraf van mensen die de grotten wel bezocht hadden, dat de paden in de grotten op sommige punten te smal voor een rolstoel waren. Ik heb inmiddels zes keer La Bonne Vie bezocht en van daaruit geprobeerd dingen te ondernemen; de eerste keren met een handbewogen rolstoel, daarna met een elektrische. Hieruit bleek dat het regelmatig een groot verschil uitmaakt of ik met een handbewogen rolstoel ergens heen of in wilde, of met mijn elektrische rolstoel. Stoepranden bijvoorbeeld, die met een begeleider makkelijk met een handbewogen rolstoel genomen konden worden, zijn met een elektrische rolstoel een probleem. Aan de andere kant waren hellingen een kleiner of geen probleem meer door de krachtige motoren. Peter heeft informatie/brochures van Beaune, Bibracte, Parc des Combes. Bij hem kan je de boottocht op de Saône boeken via het VVV in Chalon sur Saône. Ook kan hij een bezoek aan een lokale wijnboer boeken die rolstoeltoegankelijk is. Afhankelijk van de beperking en type rolstoel is het kasteel van Brandon (excursie vanuit La Bonne Vie) te bezoeken. De rolstoel moet namelijk opgetild worden. Ik wens u een fijne vakantie op La Bonne Vie toe, waarbij u hopelijk mede aan de hand van mijn beschrijvingen, leuke uitstapjes kunt maken.
Chantal de Koeyer
Autun
Autun is een oude Romeinse vestingstad. De bestrating, die grotendeels uit kinderkopjes bestaat, is minder prettig voor rolstoelen. Met name voor handbewogen rolstoelen is dit heel lastig, omdat voorwielen vaak blijven steken. Zowel in een handbewogen rolstoel, als in een elektrische wordt iemand in een rolstoel behoorlijk door elkaar geschud. Ook zijn er veel steile straatjes. Die leveren meer problemen op voor een handbewogen rolstoel, dan voor een elektrische.
Kathedraal Saint-Lazare
De prachtige kathedraal is zeker een bezichtiging waard. Het timpaan van het hoofdportaal wordt beschouwd als één van de meesterwerken van de Romaanse beeldhouwkunst. Het stelt het Laatste oordeel voor. De hoofdingang is te bereiken via trappen. Maar wanneer u zich meldt aan de achterzijde dan mag je met een rolstoeler via de sacristie naar binnen. Mocht er niemand opendoen, dan is de enige mogelijkheid dat iemand via de hoofdingang naar binnen gaat om één van de zusters door te geven dat iemand in een rolstoel naar binnen wil. De zusters zijn heel vriendelijk en behulpzaam. Helaas zijn er halverwege de kerk twee treden. Een handbewogen rolstoel kan met behulp van een paar mensen de treden af- en opgetild worden. Vorig jaar is mij beloofd dat er een hellingbaan zou komen die de treden zou overbruggen. Het timpaan bevindt zich in het lager gelegen deel en is dus niet van dichtbij te bekijken wanneer het nemen van de treden een belemmering is. Wel is het mogelijk om een kaarsje aan te steken en is het bezoeken van de kathedraal, wanneer u toch in Autun bent, de moeite waard.
Toeristentreintje
Het toeristentreintje is niet rolstoeltoegankelijk.
Temple de Janus
Ook is er net buiten de stad een ruïne van een Romeinse tempel. Deze is met de auto te bereiken. Wanneer u vanuit het centrum hier naartoe rijdt ziet u vast en zeker een aantal Romeinse overblijfselen.
Beaune
Mooi stadje dat zeker een bezichtiging waard is. Het heeft een gezellig oud centrum met een voetgangersgebied dat uit een paar gezellige straten met winkels bestaat. Je bent er redelijk snel doorheen. Verder zijn er verschillende pleinen, zoals Place Carnot in het centrum. Je vindt er verschillende restaurants, café’s terrassen en winebars. Buiten het voetgangersgebied is de bestrating redelijk goed. Soms zijn stoepen smal, waardoor je even op de weg moet rijden met een rolstoel; wel goed opletten dat wanneer je op de stoep rijdt er een mogelijkheid is om er weer af te kunnen. Dat is namelijk niet altijd zo. Met een handbewogen rolstoel is dit meestal geen probleem, maar met een elektrische rolstoel is het dan een kwestie van even een stukje terug te rijden om er dan via een verlaging af te rijden. Het Hotel de Dieu, ook bekend als het Hospice de Beaune, is een echte aanrader. Het werd in 1433 als een hospitaal voor de armen gesticht. Zowel aan de buitenkant, als aan de binnenkant is het prachtig. Het kleurrijke dak is wereldberoemd. Met een rolstoel kom je binnen via de poort die zich naast de normale ingang bevindt. Meestal staat de poort openen. Anders kan bijvoorbeeld een begeleider aangeven dat iemand in een rolstoel het museum wil bezoeken. Aan de hand van een audiotour (ook in het Nederlands) leer je alles over de geschiedenis van het hospitaal. De rondleiding is heel goed te doen met zowel een handbewogen, als een elektrische rolstoel. U bezoekt daarbij onder andere: verschillende zalen (zoals de armenzaal), de keuken en de apotheek. Aan het eind van de rondleiding word je nog getrakteerd op een uniek schilderij uit de 15e eeuw, de Polyptiek van het Laatste oordeel. Het bezoek wordt afgesloten met een bezoekje aan de museumwinkel. Hier kunt u ook de wijn van het eigen wijndomein van het Hospice kopen. De normale uitgang bevindt zich bij de museumwinkel. Deze uitgang is niet geschikt voor iemand in een rolstoel. Zij verlaten het museum via een andere uitgang die niet aangegeven staat. Handig is om vooraf bij het kopen van de entréebewijzen even te informeren naar de uitgang, wanneer dit niet door de kassière gezegd wordt. Leuk weetje: De wijnen worden al meer dan 150 jaar op de 3e zondag in november geveild. Dat gebeurt tegenover de Hospice in Les Halles de Beaune. De opbrengst wordt besteed aan de bescherming van het cultureel erfgoed van de Hospice de Beaune en diverse goede doelen. Ik weet helaas niet of deze veiling rolstoeltoegankelijk is. Tegenover het Hospice ligt een prachtige winkel, waarvan de begane grond goed rolstoeltoegankelijk is. Hier worden o.a. boeken, hebbedingetjes, kaarten en bijna alles wat met wijn te maken heeft, verkocht.
Toeristentreintje
Bij de VVV start een rondrit door de stad en wijnvelden rondom Beaune. Op dit treintje staat het internationale rolstoelsymbool. Het is helaas niet mogelijk om met een rolstoel in het treintje plaats te nemen.
Basilique Notre Dame
Over de toegankelijkheid van de basiliek kan ik helaas geen duidelijkheid geven. Verschillende reisgidsen vermelden dat dit wel zo is. Ook degene die ik sprak toen ik telefonisch informeerde zei dat de basiliek rolstoeltoegankelijk was. Daar aangekomen konden we geen rolstoelgeschikte ingang vinden. Misschien dat er een mogelijkheid is die ik nog niet ontdekt heb? Wel heb ik gezien dat tot een bepaald tijdstip er een zuster aanwezig is. Misschien dat zij de sleutel tot de toegang heeft of is.
Mosterdmuseum (Edmond Fallot)
Er zijn speciale rondleidingen waarbij u alles te weten komt over mosterd. Er zijn ook rondleidingen die rolstoelgeschikt zijn. Om hieraan deel te nemen, is reservering vooraf noodzakelijk, bleek toen ik in 2015 het museum wilde bezoeken. De proeverij is wel zonder reservering te bezoeken. Nooit geweten dat er zoveel soorten mosterd bestonden! U kunt potjes laten vullen met de smaken die u het lekkerste vindt. Maar het is heel moeilijk kiezen. Adres: 31, Rue du Faubourg Bretonnière, 21200 Beaune Tel.: +33 (0)3 80 22 10 02 Veuve Ambal Veuve Ambal is in 1898 opgericht en is nog steeds een familie bedrijf. Het bedrijf is gevestigd in Montagny-Les-Beaune in de Bourgogne en is gespecialiseerd in mousserende wijnen. Veuve Ambal is marktleider in de categorie Cremant de Bourgogne. 40% van het totale aanbod van Cremant de Bourgogne is afkomstig van Veuve Ambal. Een bezoekje aan de fabriek, die rolstoeltoegankelijk is, is zeker de moeite waard. Met behulp van een audiotour (ook in het Nederlands) wordt de geschiedenis en het hele proces van de Veuve Ambal uitgelegd. Ook is er een speciale uitleg voor kinderen. Die uitleg is helaas niet in het Nederlands. Na afloop van de rondleiding is er een proeverij. Natuurlijk kunt u hier de Veuve Ambal kopen. Adres: VISITE GUIDEE – BOUTIQUE, Le Pré Neuf, 21200 Montagny Les Beaune, Tél. 03 80 25 90 81.
Parkeren met een IPK
Op een invalideparkeerplaats mag er voor onbeperkte tijd met een IPK geparkeerd worden. Parkeren is gratis.
Chalon-sur-Saône
Mooie, zeer toegankelijke stad, waar veel te zien is. Een echte aanrader. De bestrating is ideaal voor rolstoelers. Sommige winkels hebben een vrij hoge opstap die een belemmering vormt voor een elektrische rolstoel. Er zijn gezellige terrasjes in het historisch centrum (deels voetgangersgebied) met veel vakwerkhuizen dat zich rond de kathedraal en de place Saint-Vincent bevindt.
Kathedraal Saint-Vincent
De kathedraal werd gebouwd tussen 1090 en 1520. De huidige voorgevel dateert uit het begin van de 19e eeuw. In Frankrijk is ze de eerste die opgetrokken werd in de neogotische stijl. Ze vervangt de vorige die afgebroken werd omdat de torens dreigden in te storten. In de kathedraal zijn meerdere kunstschatten te bewonderen, zoals: Romaanse kapitelen, een piëta (15e eeuw), een Christusbeeld (17e eeuw), een heel groot Brussels wandkleed, fresco’s en gebrandschilderd glas. De in gothiek gebouwde kloostergang dateert uit de 13e-14e eeuw. Er is een speciale oprijplank zodat de kathedraal heel goed rolstoeltoegankelijk is.
Brug Saint-Laurent
De brug verbindt het historisch centrum met het eiland Saint-Laurent. Ze wordt geflankeerd door vier obelisken die dateren uit 1784. Het zijn de enige overblijfselen van de vorige brug die tijdens de Tweede Wereldoorlog vernietigd werd. De eerste (Romeinse) brug op deze plaats stond er al in 15 voor Christus. De huidige werd in 1950 heropgebouwd. Op het eiland Saint-Laurent bevindt zich een hospitaal dat in 1530 gesticht werd.
Chalon dans la Rue
Ieder jaar vindt in juli het internationale straattheaterfestival Chalon dans la Rue plaats. Het is gratis. De stad verandert in één groot podium, waar je kunt genieten van toneel, poppenspel, muziek, dans, acrobatiek, parades en vuurwerkshows. Ook worden er goedkope concerten georganiseerd in het Abattoir, de schouwburgzaal van Chalon-sur-Saône. De artiesten nodigen hun publiek niet alleen uit om naar te kijken, maar ook om zelf mee te doen.
Het is één van de grootste evenementen van het jaar in Bourgondië.
Parkeren met een IPK
Parkeren op in een invalideparkeerplaats met een IPK is gratis.
Bibracte - Mont Beuvry
Bibracte ligt op de berg Mont Beuvray, 25 kilometer van Autun. Op deze berg, in het zuiden van de Morvan, ligt een uitgebreid gebied waar een oude Keltische stad wordt opgegraven. We weten veel van de Romeinen, maar wat weten we van de Kelten? Behalve de verhalen van Asterix en Obelix, dwarsliggende Kelten die dapper probeerden het oprukken van de Romeinen tegen te werken. In de Bourgogne kom je restanten van de Keltische cultuur op een aantal plaatsen tegen. Een daarvan is Bibracte. Bibracte was de hoofstad van één van de machtigste volkeren van Gallië.
De bloeiende gemeenschap met duizenden inwoners bevond zich op een veilige plek, diep verborgen in het bos en hoog op een berg, de Mont Beuvray. Deze plek is dan ook later verlaten en werd door de Romeinen ingeruild voor het strategischer gelegen Autun. Maar de verlaten stad is één van de belangrijkste bronnen van onze kennis over de Kelten en hun beschaving.
Hier kun je (student)archeologen aan het werk zien en een prachtig museum bezoeken. Het verhaal over de opgravingen, die over een groot terrein verspreid zijn, en het verleden wordt op uitgelegd. Er zijn Nederlandstalige rondleidingen. Zowel het museum, als de opgravingen zijn rolstoeltoegankelijk. Je kunt er te voet (met een rolstoel bijna niet te doen) of per bus, die vanaf het museum, waar de toegangskaarten te koop zijn vertrekt, naartoe. Eén van de busjes is rolstoeltoegankelijk, ook voor elektrische rolstoelen met hoofdsteun. Er is een rolstoellift aan de achterkant van de bus. Probleem wat zich voordeed toen wij er waren, was dat ik met de rolstoellift in de bus gekomen was, maar dat de lift niet meer “ingeklapt” kon worden. De bus kon op die manier, met een halfuitstekende lift, niet rijden. Bovendien wordt de rolstoel maar op twee punten (voorkant) vastgezet. Alle passagiers moesten plaatsnemen in een ander busje en wij zijn met onze eigen rolstoelbus achter het busje aangereden. Bij de opgravingen krijg je uitgebreide uitleg over het verleden en de opgravingen. Mensen met een functiebeperking kunnen, afhankelijk van type rolstoel (handbewogen of elektrisch) en of je wel of niet tegen oneffenheden kunt, niet overal “bijkomen” en moeten een alternatief paadje nemen of even wachten. Maar dan nog is het de moeite waard.
Museum
Het museum is heel goed rolstoeltoegankelijk. Daar is ook een invalidetoilet. De belangrijkste vondsten van de opgravingen staan in grote musea maar in het museum geven replica’s, maquettes, beeldmateriaal en reconstructies een goed beeld van het dagelijks leven en de geschiedenis van de Kelten. Met behulp van een audiotour (ook in het Nederlands) ga je het museum door en worden de Kelten weer tot leven gewekt.
Vallée de l’Ouche (toeristische spoorweg)
Deze spoorlijn uit 1830 is één van de oudsten van Frankrijk. Twee wagons zijn rolstoeltoegankelijk. Er is een speciale oprijplank, die uitgelegd wordt. Je kunt tijdens de rit in je rolstoel blijven zitten. Het station, de spoorwegovergangen, de oprijplank en de wagons zijn geschikt voor een handbewogen rolstoel. Ik kan me indenken dat de oprijplank, sommige spoorwegovergangen en de ruimte in de wagons een probleem vormen voor elektrische rolstoelen die bv een grotere draaicirkel hebben of meer ruimte innemen. Ook is het parkeerterrein niet toegankelijk voor rolstoelbussen, zoals een VW Crafter, Mercedes Sprinter of Renault Master en MPV’s met een dakkoffer. Het parkeerterrein is toegankelijk voor voertuigen t/m 2.10m hoogte. Dit om te voorkomen dat campers er overnachten. Wel is er de mogelijkheid om aan de achterkant van het station van Bligny-sur-Ouche te parkeren. Hoe het met parkeren en toegankelijkheid vanaf station Pont d’Ouche is, weet ik niet omdat wij van daaruit niet vertrokken zijn.
De toeristische trein maakt een ritje over de spoorlijn in de vallei van de Ouche, langs de oevers van de rivier slingert hij door het landschap dat ook wel “Zwitsers Bourgondië” wordt genoemd. De spoorlijn volgt de meanders van de rivier. Halverwege de terugrit wordt er een pauze gehouden. Er kan dan iets te drinken en en te eten gekocht worden. Omdat de oprijplank op het station is achtergebleven kan de rolstoel niet uit de “wagon”.
Op het station van Bligny is een toilet aanwezig waarvan gezegd wordt dat dat rolstoeltoegankelijk is. Dit is echter relatief.
Parc des Combes in Le Creusot
Leuk, ruim opgezet, attractieparkje met onder andere een roetsbaan, een vrije val, een achtbaan, een skelterbaan en een stoomtreintje. De meeste paden zijn rolstoeltoegankelijk. Een paar attracties zijn niet te bereiken omdat de paden daar naar toe te stijl zijn. De attracties hebben geen aparte rolstoelingang. De attracties zijn niet aangepast voor rolstoelgebruikers. Het is afhankelijk van de beperking of er gebruik gemaakt kan worden van de attractie(s). Voordeel is dat wanneer je als rolstoeler niet in een attractie wilt, er niet betaald hoeft te worden. Zo hoefde ik zelf niks te betalen. De stoomtreinen (keuze uit 2 trajecten) zijn niet voor elektrische rolstoelen toegankelijk. Eén van de twee treinen is toegankelijk voor handbewogen rolstoelen. Er is een oprijplank, waar lang naar gezocht moest worden. Tijdens de rit is het niet mogelijk om in de rolstoel te blijven zitten. Er is een invalideparkeerplaats.
Bij de kassa koopt u een passe-partout of losse kaarten. Met een passe-partout kunt u overal onbeperkt in. Met losse kaarten, kunt u per kaart eenmalig gebruik maken van een attractie. Een passe-partout is meestal de beste optie.
Kinderen kleiner dan 90 cm: gratis
Cluny
De belangrijkste bezienswaardigheid in Cluny is de Abdij. De rondleiding die, aan de hand van een plattegrondje en routebeschrijving, zelfstandig te maken is, is ook geschikt voor rolstoelen. Op een paar punten wijkt de rolstoelroute af van de gewone route. De rolstoelroute wordt aangegeven door pictogrammen, die af en toe een beetje het kenmerk van een speurtocht heeft. De plattegrond is ook in het Nederlands te verkrijgen. Tijdens de rondleiding kom je op een punt waarop je het gebouw, middels een oprijplaat, moet verlaten om via een binnenplaats naar een ander gebouw te gaan. De oprijplaat is vrij stijl. Uiteindelijk na lang wikken en wegen heb ik de “afdaling”, die achteraf nog meeviel toch maar gemaakt. Ik heb de abdij een aantal jaren geleden bezocht met een handbewogen rolstoel. Ik heb er toen niet opgelet of de abdij ook met een elektrische rolstoel te bezoeken is; dit in verband met drempeltjes. Reisgidsen geven aan dat de abdij rolstoeltoegankelijk is, dus zou het moeten kunnen.
De abdij is gesticht in 910. Het was in de Middeleeuwen de machtigste benedictijnerabdij van het Westen.
De abdijkerk, was gedurende lange tijd de grootste kerk van de Christelijke wereld tot aan de bouw van de Sint-Pietersbasiliek in Rome. Ondanks dat de abdij, tijdens godsdienstoorlogen in het begin van de 19e eeuw, veel verwoestingen onderging zijn er toch overblijfselen bewaard, zoals de Wijwaterklokkentoren en de Uurwerktoren, de kapel van Jean van Bourbon, de kloostergebouwen, de kloostergang en de oude Meelzonder. Een animatie geeft een goed beeld van de grootte en omvang van het complex in de middeleeuwen.
In Cluny kun je verder nog de Haras National, een stoeterij gebouwd door Napoleon, bekijken.
Voie Verte
Waar vroeger treinen reden, zijn nu verharde paden (Voie Vertes) gemaakt die, omdat ze verboden zijn voor gemotoriseerd verkeer, ideaal zijn voor fietsers en wandelaars. Er zijn weinig hoogteverschillen en daardoor heel geschikt voor een Santenaywandeling met de rolstoel of om, wanneer je een elektrische rolstoel of scootmobiel hebt, samen met iemand op een (gehuurde) fiets een tochtje te maken. Op verschillende parkeerplaatsen bij de Voie verte zijn invalideparkeerplaatsen, zoals bij Santenay. U rijdt dan langs het vlakke Canal du Centre. Dit is een deel van het traject Chalon sur Saône – St. Léger sur D’heune.
Santenay
Ook kunt u kiezen voor een een stukje uit de Voie Verte van Santenay–Nolay. Hier bevindt u zich tussen zonnebloemen en wijnvelden. Deze route is minder vlak dan de route langs het Canal du Centre. In Nolay is een parkeerplaats met invalideparkeerplaats.
Mont Rome
Ligt op 5,6 km ten Zuid-Zuid-Westen van Nolay. Vanaf Saint-Sernin-du-Plain leidt een, op bepaalde punten vrij steile weg, tot de top van de Mont Rome. Vanaf de Mont Rome (546 m.) heeft u een prachtig panoroma over de Autunois (groene regio met o.a. de Morvan en de Mont Beuvray) en de regio Nolay. Wanneer het helder is, kunt u zelfs de Mont Blanc zien. Vanaf de top is er wandelpad naar beneden. Dit pad is niet geschikt voor rolstoelen.
Ieder jaar vindt er een muziekfestival plaats; Les Nuits de Mont Rome.
Slecht weer/regen?
Centre Commercial Carrefour Chalon Sud Carrefour
In dit overdekte winkelcentrum zijn naast een Carrefour, waar u op zich al een hele dag kunt rondkijken, zo’n 37 andere winkels gevestigd, zoals Esprit, Okaidi, Intersport, Okaidi.
Atac
In St. Léger sur D’heune is een Atac gevestigd. Deze supermarkt is ruim opgezet. Er zijn twee invalideparkeerplaatsen.
Couches
Hier zijn twee supermarkten. Deze zijn minder geschikt voor iemand in een rolstoel.
